Sinema filmlerinde ve dizilerde gördüğümüz dedektifler günlük yaşamımız içerisinde de var olmaya başladılar. Gerek yasal süreçlerde kullanılmak üzere gerekse şüphe duyulan olayları ortaya çıkarmak için dedektiflerin hizmetinden yararlanılmaktadır. Dedektiflik nedir? Nasıl Dedektif olunur, Ülkemizde dedektiflik mesleği yasalmıdır? Özel dedektifler ne iş yapar. Kimler dedektiflik yapabilir?
Kamuoyunun merak ettiği sorular için Türkiye’de İlk ve Tek Dedektif Gazeteciunvanı verilen Federal Dedektiflik Bürosu Yönetim Kurulu Başkanı Özel Dedektif ve Gazeteci Ali ERTURAN ile konuştuk...
SORU :Ali bey siz bir gazetecisiniz aynı zaman da Federal Dedektiflik Bürosu Yönetim Kurulu Başkanısınız, kısacası Özel Dedektifsiniz. Kamuoyunun dedektiflik mesleğine ve bu işi yapanlara karşı bir merakı ve ilgisi var. İlk etapta ben size şu soruyu sormak istiyorum. Bildiğim kadarıyla kamuoyunda tanınan, bilinen bir gazetecisiniz ve uzun yıllardır da yazıyorsunuz, tv programcılığı yaptınız. Gazetecilik mesleğiyle dedektiflik mesleği ikisi aynı anda yürüyor mu? Veya hangisine daha çok ağırlık veriyorsunuz...
CEVAP : Şöyle gazeteciler dedektif gibi çalışan insanlardır, haber yazmak için araştırma yapmak veya delil belge toplamak gerekir, sonrasında haber oluşur veya yazılır. Dedektiflikte gazetecilikten farklı değil bu işte de delik belge topluyorsun. Gazetecilikte kamuoyunu bilgilendiriyorsun, dedektiflikte ise sizden hizmet satın alan kişiyi bilgilendiriyorsun...
SORU : Özel dedektiflik nedir? Özel dedektif kime denir?
CEVAP : Dedektif, bir nevi gizli polis gibidir. Dedektifler uzman araştırmacılardır ve en önemli özellikleri ise çok sabırlı olmaları ve izlerini belli etmemeleridir. Özel dedektif, kişilerin istediği konular üzerinde araştırma yapan ve kesin çözüme ulaşmayı amaçlayan profesyonel kişilerdir. Özel dedektiflerin takip ettikleri kişileri tutuklamak ve yargılamak gibi bir hakkı yoktur. Bu dedektiflerin amacı, takip edilen kişiler hakkında hukuki delil toplamak, firma sahiplerine sunmak, evlilik öncesi araştırma yapmak, eş ve aldatma takibi yapmak, çocuk ve öğrenci takibi gibi daha bir çok görevleri vardır..
SORU : Peki Türkiye’de Özel Dedektiflik yasal mı? Meslek olarak kabul ediliyor mu?
CEVAP : Bu konuda ülkemiz de bir mevzuat yok ama ülkemizde özel dedektif tutmak yasaldır, serbesttir. Yeterliliğiniz varsa, ofis açabilir, personel çalıştırabilirsiniz. Nace kodu mevcut, vergi dairesine bildirimde bulunurken Özel Dedektiflik Bürosu olarak bildirimde bulunabiliyorsunuz. Ayrıca KOSGEB bu konu da destek bile veriyor. Proje dahilinde tabiki. Ancak özel dedektiflik mesleğini icra ederken ülkemizde yürürlükte olan her türlü kanuna saygılı, yasalar çerçevesinde görevlerini icra etmeleri gerekmektedir...
SORU : Yeterliliğiniz varsa dediniz. Yeterlilikten kastınız bu işi kimlerin yapabileceğimidir?
CEVAP : Kesinlikle öyle, mesleğin nace kodu var, KOSGEB destek veriyor diye herkes bu işi yapamaz. Yeterlilikten kastım bu, öyle olsaydı sokaklarda Özel Dedektiften geçilmezdi.
SORU : Kimler bu işi yapabilir?
CEVAP : Dedektiflik, resmî ve özel olmak üzere iki çeşittir. Resmî dedektifler, gizli polislerdir. Resmî dedektifler, polis, asker ve istihbarat elemanlarıdır. Bu kişiler asayişin sağlanmasında önemli görev yapar. Aynı zamanda resmi dedektifler, terör olaylarını çözümlemek için çalışır ve iz sürer. Dedektiflerin asıl amacı, insanlara hissettirmeden araştırma yapmaktır.
Özel Dedektif olabilmek için ise sabıka kaydı bulunmamak, üniversitelerin ilgili bölümlerinden mezun olmak ve gerekli sertifikaları almış olmak gerekir. Özel dedektifler de kişi ya da kurumlar için bir ücret karşılığında bir sözleşmeye bağlı olarak çalışan profesyonel kişilerdir...
SORU : Özel Dedektifliği ana kriterleri nedir? Kişi hangi alanlarda etkili bilgili olmalı...
CEVAP : Biraz öncede söyledim ilk ana kriter Özel Dedektiflik Sertifikasına sahip olmak, tabiki iş bununla bitmiyor,
Özel dedektif olmak isteyen kişilerin kendisinin ve ailesinin sicilinin temiz olması gerekir.
Fiziki ve ruhsal açıdan sağlıklı olması gerekir
Ülke yasaları ve kanunların işleyişi hakkında bilgi sahibi olması gerekir
Ülke geleceğine, örf ve adetlerine hakim olmak gerekir
Ülkemizin il ve ilçelerini bilmek gerekir
Güncel konuları yakından takip etmek gerekir
Kayıt cihazı, fotoğraf makinası, telefon, bilgisayar ve kamera gibi teknolojik aletleri kullanabilme yeteneğinin olması gerekir
Analitik düşünen, detaylı ve sabırlı bir mizaca sahip olmak gerekir
Kısacası bilgili donamımlı ve eğitimli olmak gerekir...
SORU : Şu anda her iki mesleğinizide aktif yapıyor musunuz?
CEVAP : 40 yılı aşkın bir süredir gazetecilik yapıyorum Ulusal medyada Genel Yayın Yönetmeni görevim devam ediyor. Öte yandan dedektiflik mesleği bana ek yük getirmiyor. Dedektiflik mesleğinide yapıyorum, bir grup arkadaşımızla Federal Dedektiflik Bürosunu kurduk. Bu işi hakkıyla layıkıyla yapmaya çalışıyoruz. Avrupanın Federalleri ( FBI ) efbiyay Türkiye’nin Federalleri de( FDB ) Federal Dedektiflik Bürosu olarak biz olacağız inşallah...
SORU : Türkiye’de Özel Dedektif hizmetinden faydalanmak isteyen insanlara tavsiyeniz nedir?
CEVAP : Özel dedektiflik konusu, ülkemiz de baya suistimale uğramış. Eğitimsiz, sertifikasız insanlar Özel Dedektif olmuşlar ve hala da olmaya devam ediyorlar. Bu insanlar Özel Dedektiflik hizmetinden faydalanmak isteyen mağdur insanları iyice mağdur etmiş. Mağdur olan insanlar hakkını hukukunu da arayamamış.
Özel Dedektiflik hizmetine ihtiyaç duyan kişilerÖzel Dedektif tutmaya karar verdiklerinde ilk yapacakları iş şu, hizmet verecek olan kişinin SERTİFİKASI var mı? Yok mu? İlk onu soracak. Bakın ben SERTİFİKAMI Kıbrıs Amerikan Üniversitesi ve Unıon Akademinin iş birliği ile planlanan, yapılan eğitimler sonucu ve sınavıda %100 başarıyla geçerek aldım. Sorgulanacak olan SERTİFİKA, ya bir üniversiteden yada bir akademiden olmalı. Dernek kurmuş Dedektiflik kuruluşları var. Onların verdiği SERTİFİKA da geçerli değil. O tür SERTİFİKALAR gerçeli olsaydı dernek kurmak çok basit herkes dernek kurar SERTİFİKA verirdi. Burada asıl olan Özel Dedektiflik hizmeti alacak olan kişi uyanık olacak ve eğitimi, sertifika işini iyi sorgulayacak. Kim olduğu ne olduğu belli olmayan insanlarla iş yapmayacak...
TEŞEKKÜR : Ali bey size başarılar diliyorum ve Gazetecilikte gösterdiğiniz başarınızı Özel Dedektifliktede göstereceğinize inanıyorum. Çok teşekkür ederim, bana zaman ayırdığınız için...
