Tarım faaliyetlerinin yapıldığı ilk zamanlardan bugüne kadar, topraklar bitki besin maddeleri bakımından gittikçe yoksullaşmış ve verim güçleri azalmıştır. Yetiştirilen ürünlerin hasat edilmesi sonucunda topraklardan önemli miktarlarda besin maddesi sömürülmekte ve toprak her yıl biraz daha fakirleşmektedir. Tarım topraklarının verimli olabilmesi ve verim güçlerinin korunabilmesi ancak çeşitli şekillerde kaybolan besin maddelerinin, gübre uygulamaları sonucunda toprağa geri kazandırılması ile mümkündür.
Bitkisel üretimde daha kaliteli daha bol ürün almak için gübre kullanımı önemli bir faktördür. Gübre; bitkinin beslenmesinde, toprağı besin maddeleri bakımından zenginleştirmek için uygulanır.
Toprak canlı bir varlıktır. Her canlı gibi onunda beslenmeye ihtiyacı vardır. Toprağı beslemek için, gerekli olan gübrenin cins ve miktarını bilmek ve bu gübreleri en uygun zamanda, en uygun şekilde toprağa uygulamakla mümkündür. En kazançlı gübrelemeyi yapabilmek için öncelikle topraktaki besin maddesi miktarının bilinmesi gerekir. İşte bunun için toprak analizine ihtiyaç duyulmaktadır.
Ülkemizde gübre kullanım bilincinin oluşmaması bazı bölgelerde aşırı gübre kullanımı sonucu verim ve kalitenin bozulmasına, tarım topraklarının verimliliğini kaybetmesine, çevreyi olumsuz etkilemesi gibi sorunlara neden olurken, bazı bölgelerde ise gereğinden az kullanılması sonucu verim düşüklüğü görülmektedir. Kullanılacak gübre miktarını ve cinsini belirlemek için mutlaka Toprak analizinin yapılması gerekmektedir. Analiz sonucuna göre gübre kullanılmalıdır.
Gübre kullanımında yol gösterici olan toprak analizinden yararlanma bilinci, henüz tam anlamıyla yerleşmiş değildir. Toprak örneklerinin zamanında ve usulüne uygun olarak alınmaması gibi güçlükler analiz yaptırma isteğini imkânsız hale getirmektedir. Ayrıca üreticilerin büyük bir çoğunluğunun toprak ve yaprak analizi yaptırmaksızın gübreleme yapmaktadır.
Toprak analiz için kurulmuş laboratuarlar da kimyasal yollarla analiz edilir. Bu analizler sonucu toprak içerisindeki bitkiye yarayışlı besin maddesi miktarları ortaya konur. Böylece o toprakta yetiştirilecek bitkinin büyümesi, gelişmesi ve kaliteli ürün alınması için hangi besin maddesinin eksik olduğu bilindiğinden, topraktaki bu eksiliği giderecek miktarda gübrenin kullanılması gerekmektedir.
Bölgemizde ileriki günlerde başlayacak hububat ekimi öncesi, çiftçilerimizin birim alandan daha yüksek ve kaliteli ürün alabilmelerinin yanı sıra topraklarının verimliliğini devamlılığını sağlayabilmeleri için çok önemli olan toprak analizini mutlaka yaptırmaları gerekmektedir.
Çiftçilerimiz yetiştirecekleri ürünler için toprak analizini yaptırarak, gübre çeşidini buna göre belirlemelidirler. Bunların ne oranda kullanılacağını ve ekim aşamasında nelere dikkat edecekleri konularda ise Ziraat Mühendislerinin bilgilerinden faydalanmalıdırlar.
Gelecek nesillere; Besleyen, barındıran ve yaşam veren olarak kabul edilen toprağın canlılığını ve sürdürülebilirliğini sağlayarak, temiz çevre ve ekilebilir topraklar bırakma öncelikli hedefimiz olmalıdır.
Ahmet Faruk DEMİR
TMMOB
Ziraat Mühendisleri Odası Onur Kurulu Üyesi
ZMO Gaziantep Önceki Dönemler Şube Başkanı
