Bahçelerde evinizin önemli bir parçası, bu nedenle de özellikle mevsim geçişlerinde yenilenmesi ve yeni mevsime hazır hale getirilmesi gerekiyor. Tabiatın bir parçası olan bahçelerdeki bitkiler, ilkbaharlabirlikte hayata yeniden gözlerini açarlar. Ağaçların yaprakları yeşerir, çiçekler açar, havada ılık esintiler tazeliği müjdeler ve bahçede bahar hazırlıkları başlar. Baharın vermiş olduğu enerji ile bahçenize özel zaman ayırabilir, kendimizi bahara nasıl hazırlıyorsak, bahçelerimizi de hazırlamalıyız.
Sonbaharda bahçenize lale, sümbül, nergis gibi soğanlı bitkiler dikilmişse, şimdi onların uyanma zamanıdır. Birbirinden güzel renklerle çiçek açmalarını seyretmek ilkbaharın en keyifli yanıdır. Diyelim ki sonbaharda bu bitkileri ekmediniz, o zaman aynı etkiyi yaratmak için bahçenize açmış sümbüllerden satın alabilirsiniz. Ayrıca, kışın soğuklarından korumak için korunaklı yere aldığınız saksıları, gelen baharla birlikte tekrar ortaya çıkarıp yerlerine yerleştirebilirsiniz. Peki bahçenizde bir yandan renkli çiçekler açarken, bir yandan da sebze fidanlarının yeşermesine ne dersiniz? Bunun için sebze tarhları oluşturabiliriz. Ama öncelikle ilkbahar bahçe bakımı temelinde olan, toprağın bakımı bahçe bakımının en önemli kısmıdır.
Yaklaşan bahar aylarında ve sonrasında yaz boyunca rengarenk ve mis kokulu çiçeklerinizle bahçenizi şenlendirmek istiyorsanız, toprağı bahara hazırlamanız gerekiyor. Kış boyunca havasız kalan ve içerdiği mineralleri yağış ve soğuk yüzünden kaybeden toprağın havalandırılması gerekiyor. Bunun için çapa yardımıyla toprağı eşeleyebilir, güneşi özleyen kısımlarının da bahar güneşiyle tanışmasını sağlayabilirsiniz.
İlkbahar bahçe bakımı esnasında kaçırmamanız gereken kurallardan biri ağaçların düzenli ve kuvvetli bir şekilde gelişmeleri için budama yapmak şarttır. Budama ile bitkiler daha verimli hale getirilir.
Bunun için de en uygun zaman ilkbahar mevsimidir. Odunlaşmış bitkilerde kırık, ezik, sık veya eğri büyüyen dalları budamak gerekir. Süs ağaçlarını, çalıları ve yeşil aksamlı çit bitkilerini belirli bir forma sokmak için budama yapılmalıdır.
İlkbahar bahçe bakımı önemli konularından biride doğru gübreleme ve ilaçlamadır. Toprağın kaybettiği besin ve mineralleri geri kazanması için gübrelemek gerekir. Kıştan çıkan bütün bitkilerin, uyanma döneminde besinsel desteğe, yani gübreye ihtiyaçları vardır. Özellikle meyve ağaçları bu dönem rengarenk çiçeklenmeye başlayacağından, çiçeklenmeyi ve dolayısıyla meyve miktarını arttırıcı fosfor ağırlıklı gübreler kullanmak gerekir.
Doğayı uyandıran ilkbahar, bitki zararlılarını ve hastalıklarını da uyandırır. Mart ayı ile birlikte özellikle meyve ağaçlarında önlem alınmalı, ilaçlama yapılmalıdır.
Bahçenizi Bahara Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler Mart ayının sonunda ve nisan ayının ilk haftalarında bitkiler uyku döneminden çıkıp besin maddesi tüketmeye başlar. Bundan dolayı, onların ihtiyacı olan besin maddeleri dışarıdan suni gübre olarak N-P-K kompoze gübre verilir. Bu aylarda en çok azota ihtiyacı olacağı için, özelikle azot oranı yüksek gübreler tercih edilir.
Şimdilerde budama işlemleri yapılabilir. Ancak meyve ağaçlarında gözler uyanmış, çiçek dönemi başlamış ise budama yapılamaz. Meyve ağaçlarında sürgün göz aşısı yapılabilir. Ama aşı için gerekli kalemlerin, mart-nisan aylarında alınmış olması gerekir.
Yine bu aylar hastalık ve zararlıların belirdiği bir dönemdir. Bunlara karşı kimyasal önlemler alınmalıdır. Bu önlemlerde insektisit (böcek) ile fungusit (mantar) ilaçlamaları beraber yapılmalıdır.
İlkbahar aylarında çim hızlı gelişmeye başlar. Çime azot oranı yüksek gübreleme yapılması önemlidir.
Bitki dipleri çapalanmalı ve kışın kapatılan bitki çanakları tekrardan açılmalıdır. Bu aylarda yabani ot kontrolü düzenli şekilde yapılmalıdır. Yabani ot kontrolünde kimyasal yöntemlerin yanında mutlaka fiziksel yöntemlerin uygulaması da ihmal edilmemelidir.
Ahmet Faruk DEMİR
Ziraat Mühendisi
